Ailddysgu

Sunday 24 January 2016

Llyfrau

Dwi ddim wedi bod yn darllen gymaint o lyfrau Gymraeg yn ddiweddar.  Weithiau mae pentwr o lyfrau wrth y gwely neu ar y bwrdd yn aros amdanaf. Ond dim dyna ydy'r sefylliad ar y funud.  Ar gyfer y cyfnod dros y Nadolig, archebais ddwy nofel oddiwrth Palas Print (os dach chi wedi darllen fy mlog o'r blaen mi fyddach yn gwybod pa mor dda ydy'r siop yma, a mae nhw'n danfon llyfrau trwy'r post, yn gyflym - felly does dim angen rhoi pres i Amazon): I Botany Bay, gan Bethan Gwanas a 'A Oes Heddwas' gan Myfanwy Alexander, enw newydd i fi.  Mae rhaid gwneud yn siwr bod lyfrau ar gael i ddarllen dros y 'Dolig, ac er fy mod wedi gofyn am lyfrau Saesneg, roedd rhaid cael llyfrau Cymraeg hefyd.  Beth bynnag, roedd I Botany Bay yn diddorol ac yn afaelgar.  Byddan ni'n trafod y llyfr yn y Clwb Darllen Llundain ar y 1af o Chwefror.  Dwi wastad yn mwynhaw llyfrau Bethan Gwanas, a maent yn ymrywio, ond hwn ydy'r nofel hanesol gyntaf, wedi ei seilio ar hanes go iawn.  Ond dwi ddim yn siwr os mai 'mwynhau' ydy'r gair mwyaf addas am yr holl brofiad, oherwydd mae o'n stori trist - a dach chi'n gwybod, mwy neu lai (fel mae'r Saeson yn dweud, the clue is in the title) be sydd am ddigwydd.  Ond mae on yn gnweud i chi feddwl am sut r'oedd pobl yn cael eu drin yn yr adeg yna, a mor hawdd 'r oedd i rywyn dlawd gwneud drosedd eitha bach, gyda canlyniad mawr.  Mae'n amlwg bod ymchwil drwydadl wedi mynd i'r gwaith, a fel bob llyfr Gethan Gwanas, mae o'n tynnu chi i fewn.


A dwi newydd orffen 'A Oes Heddwas'.  Cymerodd dipyn fwy o amser i dod i arfer gyda'r llyfr yma, ond unwaith r'on i heibio'r pennod gyntaf r'oedd yn anodd rhoi'r llyfr i lawr.  Er ei fod yn dweud stori am yr Arolygydd Daf Dafis yn ystod yr Eisteddfod ym Meifod, dim llyfr ditectif arferol ydy o.  Mae sawl trosedd yn digwydd (ac yn cael eu datrys) yn ystod y llyfr, ond ymysg y troseddau, a'r ymchwiliadau, mae llawer i'w ddweud hefyd am fywyd teuluol a'r gwerthoedd sy'n cyfri - a mae'n symud yn garlamus.

A nesaf?  Mae 'Llanw' gan Manon Steffan Ros wedi bod yn aros amdanaf am dipyn.  Amser i ddechrau'r llyfr hwn nesaf, dwi'n meddwl.

Saturday 16 January 2016

Tywydd braf o’r diwedd: a dipyn o natur

Ar ôl yr holl law, gyda tymereddau isel, mae hi wedi bod yn oer ond yn heulog.  Dydy hi ddim wedi bod yn bosib cerdded unman ond ar y comin, ond yn yr haul, a’r golau clir, mae hynny wedi bod yn bleser. A gyda ci newydd, ifanc, sydd angen llawer o ymarfer, dan ni’m treulio crin dipyn o amser yna.

Ddoe, a heddiw, roedd y tylluan glustiog yn hela.  Doeddwn i ddim yn medru cael llun ddoe, ond heddiw, r’odd yn bosib cael llun ohono fo (neu ohoni hi) ar goeden.  Na, dydy o ddim yn lun dda, o gwbl.  Doedd dim digon o amser gen i ’pnawn ma i dreulio’r amser r’oedd angen, ond yn sicr dwi am trio eto.



Dwi’n teimlo mor lwcus cael gweld adar fel hwn, neu hon, yn hela yn lleol.  Dydy’r comin ddim mwy na bum munud o’r tŷ.  Mae na ddigon o bobl yn cerdded yna, a digon o gŵn hefyd, ond dydy’r tylluanod ddim yn cymryd llawer o sylw pan mae nhw’n hela, a dwi’n siŵr bod na gyfnodau tawel hefyd (heblaw am y brain sydd yn eu herlid trwy’r amser.  Mae’r tylluanod, fel y cudyll coch, yn hela y llygond bengron y gwair sydd yn byw yn y gwair hir.  Ond dwi ddim wedi gweld y cudyll coch yn ddiweddar.  Gobeithio wir ei fod o wedi goroesi’r gaeaf.

Tŷ hwnt i’r comin, mae caeau sydd ddim yn bell o’r afon.  Ac yn un ohonyn nhw, mae ŷd yn tyfu’n aml.  Yn y cae hwnnw dwi wedi gweld sgwarnogau yn y gaeaf neu yn y gwanwyn gynnar.  Ac ers hynny, dwi’n chwilio am y clustiau du, gyda’r spienddrych.  Ond hyd at hyn, eleni, dim byd.


Mae ’na ddigon o adar o gwmpas yn y gaeaf yn cynnwys corhedydd y waun.  Am flynyddoedd, nes i ddim sylwi eu bod nhw yma yn y gaeaf.  R’on i wedi hen arfer gweld nhw ar dir uchel yn yr haf ac yn y gwanwyn, ond wedyn un gaeaf, sylwais fy mod yn gweld adar a oedd yn debyg iawn I gorhedydd y waun.  Ac ar ol dipyn o ymchwilio, darganfod bod yr adar yma, fel lawer o adar eraill (e.e. y gylfinir a’r cornchwiglen) yn symud o’r ucheldiroedd yn y gaeaf. 

Monday 11 January 2016

Jin a blodau

Wel, r’oedd y jim cwrens coch yn ardderchog - a’r rhan fwyaf wedi mynd i bobl eraill fel anrhegion dros Nadolig; ond mae ’na ddigon ar ôl i gael un bach o bryd 
i’w gilydd, a mi ges i jin eirin crogi fel anrheg - botel fawr, a mae hwnna’n hyfryd hefyd.


Mae rhai o’r bylbiau wedi gwneud yn dda iawn.  Rhois amaryllis i ffrind (dach chi’n gweld bod ’na thema o anrhegion ’cartref’: pethau r’on wedi gwneud neu tyfu, eleni) a mi ddaeth ymlaen yn dda iawn.  Does dim llun ohono fo i ddangos ond dyma llun o un wnes i gadw - sydd ddim wedi blodeuo eto.



Mae’r “Erlicheer“, sydd dipyn yn tebyg i “Paperwhite“ yn gwneud yn dda hefyd.  Mae dau yn llawn blodau, ac un i ddod allan.


Felly, er gwaethaf y tywydd a’r gwlybaniaeth tŷ allan, o leiau mae blodau ac oglau da yn y tŷ.


Friday 1 January 2016

Dechrau blwyddyn newydd

Dyma rhai o’r blodau sydd o gwmpas fy ngardd ac yn y parc yn y dref.  Ddyle nhw ddim fod allan ar Ddydd Galan, mae hynny’n sicr.


A dyma’r garlleg rhois i fewn (yn hwyr), a’r ffa llydan.  




Mae rhai lysiau ar gael ar gyfer y gegin, hefyd, hyd yn oed yr amser yma o’r blwyddyn: cenin a phanas yn yr ardd,  a moron a pupurau yn y tŷ gwydr.  





Dach  chi’n wastad yn cael eich anog i roi hadau moron i fewn ym mis Gorffenaf, a dyna wnes i yn y  tŷ gwydr, ond eitha bach ’roedd y moron.  Y gynllyn oedd i gael nhw ar gyfer cinio Nadolig, ond dim dyna ddigwyddodd. Beth bynnag, roedd digon ar gyfer cinio i ni dau ddoe a heddiw.


Mae’r pupurau wedi cymryd oes i aeddfedu, ond yn dal i gochi, yn araf bach. Yn yr ardd, gobeithiaf am dywydd dda, digon o dwr yn yr haf, ag yn bwysig, digon o haul.  Blwyddyn Newydd dda!