Be dwi'n darllen ar hyn o bryd

Nodyn fach am lyfrau.  Dwi bron wedi gorffen "Ar Lan y Mor, mae....." gan John Gwynne.  Nofel gyntaf, ditectif, a fel dach chi'n gwybod os dach chi'n darllen y blog yma, dwi'n hoff iawn o lyfrau directif - yn y Gymraeg neu Saesneg.  Mi wnaeth y stori fy nghydio, do, a dwi wedi mwynhau ei ddarllen o, yr unig peth doedd ddim yn gweithio mor dda, yn fy marn i, oedd sut oedd y stori 'ramant' yn cael ei drin ar ddiwedd y llyfr.   I fi, fase'r llyfr yn gweithio'n well, os fase fo wedi gorffen rhyw dudalenau yn gynt.  Ond mi fyddaf yn darllen ei lyfr nesaf, yn sicr.

A gyda'r llyfr yma, a ddaeth o'r siop "Palas Prints" yng Nghaernarfon (yn gyflym trwy'r post, fel arfer) mi roedd llyfr arall trwchus, gan Gareth Williams, un o fy holl awduron.  Awst yn Anogia ydy hwn, a dwi'n edrych ymlaen at ei ddarllen, yn enwedig ar ol darllen blog diweddar Bethan Gwanas

Pysgota

Mae rhai o fy ymarferion gyda’r camera yn cymryd lle o’r bont ty allan i’r dre, o ble, os ydw i’n ffodus, dwi’n medru gweld creÿr glas yn pysgota, a hefyd y creÿr fach wen.  Mae gan y greÿr las lle annwyl yn fy nghalon.  O fy nhŷ, yng Nghaernarfon, ers stalwm, roedd o’n bosib, reit aml, gweld creÿr las yn pysgota.  Ond ymwelwyr  mwy ddiweddar ydy’r creÿr bach .  Mi roedd o yn byw yn Ffrainc ond dim fama.  Ond yn raddol mi ddaeth yn nes, a rŵan mae nhw’n nythu yma. Felly dyma llun o’r creÿr las a welais bore yma.

A dyma llun o’r creÿr bach , o benwythnos diwethaf.  Mae o’n edrych fel ei fod o’n ddu a gwyn - oherwydd y glaw a diffyg digon golau dwi’n meddwl.

Aderyn arall sydd newydd wedi ddychwelyd ydy'r gwennol y bondo, sydd yn nythu mewn rhai llefydd yn y dref. Ond dim son am y wennol eto.

Bore Sadwrn: Galwad Cynnar

Mae o wedi dod yn arfar bore Sadwrn erbyn hyn.  Mae’r hen gi yn fy neffro fi ryw hanner awr wedi chwech (braidd yn gynnar, yn fy marn i...) a dwi’n dod i lawr y grisiau, gwneud paned a gwrando ar Galwad Cynnar ar radio Cymru- a pan mae’r rhaglen wedi gorffen, mae o’n amser mynd am dro.

Bore ’ma mae cofnododd o’r gog yn canu mewn gwahanol ardaloedd yng Nghymru.  Yn Nghymru glywais i’r gog y tro gyntaf eleni - tra cerdded ar hyd arfordir Sir Benfro.  Ond hefyd mi glwyais y gog wythnos diwethaf hefyd - dim rhy bell o’n dre ni, mi ro’n yn medru ei glywed dros y caeau pan o’n i allan gyda’r ci.  Dwi’n cofio gweld saith gog (ia, saith!) blynyddoedd a blynyddoedd yn ôl, mewn dyffryn yng Ngogledd Cymru (dwi ddim yn cofio yn union lle roedden ni - r’oedden ni wedi mynd am bythefnos o gerdded).  Dwi’n meddwl fase hynny’n beth brin iawn, heddiw, gyda’r niferau yn gostwng.  Beth bynnag, yn fama, os dan ni’n lwcus, dan ni’n ei glywed o unwiath neu ddwywaith y flwyddyn, a dyna fo.  Ac wrth sôn am adar fudol, dan ni ddim wedi gweld gwenoliaid yma o gwbl eto eleni: eto, mi welais nhw yng Nghymru ond rywsut, dydyn nhw ddim wedi gwneud y siwrna i fama eto.

Mae Galwad Cynnar yn ffefryn erbyn rŵan: gymaint o wybodaeth a phethau ddidorol am bywyd gwyllt, natur a garddio hefyd, weithiau, a dechrau ardderchog i’r benwythnos.  Dydy’r adologyion am y tywydd ddim yn addawol, y penwythnos yma.  Dyma un o’n flodeuon yr afal goginio Bramley yn y glaw.  

Felly dwi’n disgwyl penwythnos o goginio (ffrindiau yn dod draw am bryd o fwyd heno) a darllen (gyda dipyn o waith yn y tŷ gwydr).....

Mwy o bethau Cymraeg yn MK: Georgia Ruth a'r "Stables"....

Mi ddois ar draws Georgia Ruth yng Gwyl Dewi Arall, yng Nghaernarfon, mis diwethaf.  Llais hyfryd a swynol, a caneuon "folk/blues"? - falle dipyn o "rock", hefyd.  Mae hi'n sgwennu ei cheneuon ei hyn, ond hefyd yn canu rhai bethau eraill, ac yn canu'r delyn.  Mae ei albwn gyntaf hi "Week of Pines" wedi cael adolygiadau da: dyma un gan Jasper Rees.  Mae'r "pines" yn y teitl yn yml NantGwrtheyrn.

Mae Georgia Ruth ar daith gerddorol ar y funud (be ydy "tour" yn Gymraeg?), a roedd y taith yn dechrau fama yn Milton Keynes, wir yr!  Dwi'n meddwl fy mod i wedi son am y Stables o'r blaen.  Fama mae Cleo Laine yn byw, y chantores enwog, a fam roedd Johnnie Dankworth hefyd, ei wr, cyn iddo fo farw ychydig o flynyddoedd yn ol.  Mae'r ddau wedi hybu cerddoriaeth ym Milton Keynes, ac yn ogystal a cynnal cyngherddi, mae'r "Stables" hefyd yn trefnu ysgolion haf, ac ysgolion undydd i blant ac oedolion.

Felly, now Fawrth, cawsom ginio yn y Stables cyn clywed a gweld Georgia Ruth.  Ac ia, roedd hi a'r band yn ardderchog.  Mae hi'n canu yn Gymraeg ac yn Saesneg - dipyn fwy o ganeuon Saesneg ar yr albwm. A mae digon o gyfleydd i chlywed ei chaneuon os dach chi'n chwilio am Week of Pines neu ei henw hi ar y we.

Heno dan ni'n cael cyfarfod o'n cylch siarad Cymraeg - felly wythnos digon Gymraeg.  Mae o'n bosib byw rywfaint trwy'r Gymraeg, ar adegau, beth bynnag yma.  Dwi'n edrych ymlaen at heno, felly.

Mwy o'r arfordir

Roedden yn ffodus iawn gyda’r tywydd tra’n cerdded ar yr arfordir, a rŵan mae hi’n stidio bwrw - sydd ddim yn beth ddrwg, oherwydd coelio neu beudio. mae’r ardd wedi sychu yn ofnadwy dros y bythefnos diwethaf.

Felly gyda’r glaw yn disgyn, a dim modd rhoi’r tatws i mewn, dyma amser dda i drio gofio a ddysgu enwa’r adar a welson wrth gerdded ar arfordir Sir Benfro.  I ddechrau, dyma’r olygfa o’r gwesty yn “Little Haven“ - wel, uwchben i ddweud y gwir.  Dwi ddim yn meddwl faswn i byth yn blino am olygfa fel hyn.

Llynedd, mi welson ni’r hebog dramor uwchben y creigiau - ond dim smic eleni. Mae niferoedd yr hebog wedi cynyddu yn Sir Benfro, ond dydy’r cudyll coch ddim yn gwneud mor dda, gyda’r niferoedd yn gostwng - mae ’na adroddiad yn fama (dydyn nhwn ddim yn gwneud mor dda yn gyffredinol chwaith.  Serch hynny, gwelson ni sawl gudyll coch yn hela.   Mi roedd llawer o adar bach, hefyd.  Un dan ni ddim yn gweld yn lleol ydy’r llinos - a mi roedd digon ohonyn nhw.  Hefyd y llinos werdd, clochdar y cerrig (stonechat), a’r tinwen y garn hardd i’w gweld yn aml, yn ogystal a'r nico.  O’r llwybr uwchben y creigiau. roedden yn gweld yr aderyn drycain-y-graig, (fulmar) yn hedfan ar hyd y creigiau gyda’r adenydd mor syth .

Dwi’n hoffi mynd i aradaloedd a chynefinoedd gwahanol i weld y bywyd gwyllt gwahanol - ond mae o’n ddiddorol gweld be sydd yn gyffredin i bron bob man, hefyd.  O ran y gudyll goch, mae par yn hela ac yn nythu dim mor bell o’r fy nhŷ, felly dwi’n gobeithio cael lluniau - ond gawn ni weld! 

Arfordir Sir Benfro

Dyma ni eto, yn cerdded ar hyd yr arfordir. Mi gollais i ddiwrnod oherwydd 'byg' felly mi ddechreuiais I bore ma o Marloes a cherdded i Littlehaven. Diwrnod braf, haulog, gyda blodau gwyllt ym mhobman. A digon o fywyd gwyllt hefyd yn ogystal ag olygfeydd. Felly gweld y gwenoliaid gyntaf bore 'ma a digon o wahannol adar eraill, fel tin wen (wheatear?), yellow-hammer (be 'di'r Cymraeg tybed?, adar y mor fel piod y mor a 'fulmar' a'r gorau oedd y brain goes goch. Clywson y Gof hefyd. Dydy'r lluniau ddim rhy dda, ond dyma bell un o'r iPhone

Darllen a cherdded

O’r diwedd mi wnes i ffeindio Clwb Darllen Tudur Owen ar radio Cymru  – diolch i flog Bethan Gwanas – ond does dim point rhoi y ddolen oherwydd mae’r amser i wrando arno fo wedi mynd  heibio rŵan.  Y cynllun ydy cael y trafodiaeth (ar sioe Tudur Owen) unwaith y fis a hwn roedd y gyntaf.

Felly, er mwyn denu pobl nad oedd wedi arfer darllen llyfrau Cymraeg, sefydlwyd “Inc” gan Manon Steffan Ros, fel y llyfr: llyfr bach.   A dioch i flog Bethan eto, mi ges y wybodaeth a phrynais y llyfr.  Mi fwynhais y llyfr yn arw, fel roedd aelodau clwb darllen Tudur wedi gwneud.  Sail y llyfr ydi siop Tatŵ, lle mae Ows yn gweithio, a’r strwythr ydy’r dyddiadur mae Ows yn cadw, lle dan ni’n clywed am ei wraig, neu phartner, wedi ei adael, a sut mae o’n ymdopi gyda hynny. Trwy cyfarfod y pobl sydd yn dod i gael tatŵ, dan ni’n dod i ddallt rhywbeth amdanyn nhw, a pam mae nhw eisiau tatŵ.  Fel dywedodd rhywyn ar sioe Tudur, roedd strwythr y dyddiadur yn wych – ac yn meddwl doedd dim rhaid rhoi’r manylion i gyd.  A dwi’n cytuno bod darllen am y tatŵs yma fel petai yn agor drws I fyd arall hefyd.  (Pan welais bod y llyfr ynglyn a siop tatŵs, mi wnaeth fy nghalon suddo, ond mae o’n diddorol iawn).  Felly llyfr gwych, a dyma gweld ochr arall o Tudur Owen hefyd. A dan ni, yn y Clwb Darllen Llundain, yn darllen llyfr arall gan Manon, “Blasu“ ar y funud.  Felly mwy am Flasu i ddod.

Fel mae rhai ddarllenwyr yn gwybod, dwi’n mynd am daith gerdded bob blwyddyn gyda ffrindiau.  Ac eleni (fel llynedd) dan ni yng Nghymru, yn dilyn y llwynr arfordir yn Sir Benfro, felly mwy am hynny ar ol dod yn ôl.  Mi wnaethon daith ymarfer dydd Mawrth, o gwmpas Wendover, dydd hyfryd, a taith hyfryd, a dyma flas bach o’r coedwig lle roedden yn cerdded.

Y penwythnos

Ddoe mi roedd digwyddiad yn y gweithle - “Photolearn“ - y cliw yn yr enw, fel mae nhw’n dweud.  Doeddwn i ddim yn medru mynd yn y bore ond mi es yn y p’nawn, gyda fy nghamera.  Prynais y camera llynedd, yn gobeithio tynnu mwy o luniau o adar a.y.y.b: mae’r lens teleffoto yn dda iawn. Ond wrth gwrs, ar ôl dipyn o arbrofi, fel arfer dwi ond wedi defnyddio’r camera ar ’automatic’ .  Felly amser i ddechrau dysgu mwy am y camera a dechrau trio pethau allan.  A do, mi wnaeth mynd i Photolearn roi dipyn o hwb i fi a dwi wedi bod yn trio pethau newydd - tynnu lluniau agos o flodau a phlanigion, a dymau rhai o’r canlyniadau:

Rhan o gastanwydden ydi hon.  Dwi'm yn siwr am y llun yma i ddweud y gwir.  

Dwi'n hoffi'r un yma - un o'r pys yn dechrau blaguro

Ac yn ola - y coeden Amelanchier, yn dechrau blodeuo.

Hefyd dwi wedi bod yn trio gnweud dipyn bach yn yr ardd.  Dwi’n meddwl efalla na ddylwn i trio tyfu pŷs melys.  Mi wnes i ddechrau ryw dwy fis yn ôl gyda’r hadau - a wnaethon nhw ddechrau flaguro - ond y diwrnod wedyn, roedd y llygod wedi bwyta’r lot.  (Digwyddodd hyn yn y tŷ gwydr).  Mi es ati eto - yn trio cadw’r llygod i ffwrdd, ond yn amlwg mae nhw’n glyfar.  Wedyn trio eto - a’r tro yma, mi ddechreuais y pŷs yn y lloft spar - a llwyddo.  Ond pan ddois yn ôl pnawn ddoe, roedden nhwn i gyd ar draws y lle  - y tro yma, fy ngŵr wedi cael damwain bach.  Felly, heddiw prynais planhigion o’r canolfan garddio.

Mae’r pŷs ar gyfer bwyta yn dod i fynny yn yr ardd (gobeithio bod y llygod yn cadw draw: ond y tŷ gwydr ydy’r problem yn y bôn) a mae tri res o banas wedi mynd i fewn.  Gawn i weld be ddigwyddith gyda rhain - llynedd, wnaethon nhwn ddim byd o gwbl.